ST Communications2024-03-252024-03-252023-10-02https://africarxiv.pubpub.org/pub/xqqgj3n5https://africarxiv.ubuntunet.net/handle/1/1400https://doi.org/10.60763/africarxiv/1341https://doi.org/10.60763/africarxiv/1341https://doi.org/10.60763/africarxiv/1341Amharic translation of DOI: 10.3390/pathogens9100829የኮቪድ 19 ወረርሽኝ በኖቬምበር 2019 መጨረሻ በውሃን ቻይና ከተከሰተ ጀምሮ መስፋፋቱን ቀጥሏል፡፡ የቫይረሱን ጄኔቲካዊ ዝግመተ ለውጥ መረዳት እና መከታተል፣ ጂኦግራፊያዊ ባህሪዎቹን እና የመረጋጋት ባህሪውን ማወቅ፣ በተለይም ሁሉንም ተንሰራፍተው ያሉትን የቫይረስ አይነቶች የሚከላከል ሁለንተናዊ ክትባትን ለመስራት እና  የበሽታውን መስፋፋት ለመቆጣጠር አስፈላጊ ነው፡፡ ከዚህ እይታ በመነሳት፣ በ GISAID የመረጃ ቋት መሰረት ከዲሴምበር 24፣ 2019 እስከ ሜይ 13፣ 2020 በ 6 ስድስት አህጉሮች ውስጥ ከሚገኙ 79 ሃገሮች የተሰበሰቡ 30 983 ሙሉ የሳርስ-ኮቫ-2 ጂኖሞችን ተንትነናል፡፡ ትንተናችን እንዳሳየው 3206 ተለዋዋጭ ቦታዎች ያሉ ሲሆን በተለያዩ የጂኦግራፊያዊ ቦታዎች ወጥ የቅይርታ አይነቶች ስርጭት ታይቷል፡፡ በሚደንቅ ሁኔታ፣ እየደጋገሙ በሚከሰቱ ቅይርታዎች አነስተኛ ድግግሞሽ የታየ ሲሆን፣ 169 ቅይርታዎች (5.27%)  ከ1% በላይ የጂኖም ስርጭት ነበራቸው፡፡ ሆኖም ግን፣ አስራ አራት የማይመሳሰሉ ሆትስፖት ቅይርታዎች (>10%) በቫይረሱ ጂኖም ውስጥ በተለያዩ ቦታዎች ላይ የተገኙ ሲሆን፣ ስምንቱ በ ORF1ab ፖሊፕሮቲን (in nsp2, nsp3፣ ትራንስሜምበራንስ ጎራ፣ RdRp፣ ሄሊኬዝ፣ ኤክሶኒዩክሊያስ እና ኢንዶሪቦኒዩክሊያስ)፤ ሶስት በኒዩክሊዮካፕሲድ ፕሮቲን ውስጥ እና አንድ ደግሞ በእነዚህ ሶስት ፕሮቲኖች ውስጥ ተገኝቷል፣ ስፓይክ፣ ስፓይክ፣ ORF3a እና ORF8፡፡ በተጨማሪም፣ 36 የማይመሳሰሉ ቅይርታዎች  በስፓይክ ፕሮቲን ውስጥ በአንሰተኛ ክስተት (<1%) በጂኖሞቹ ዙሪያ ተቀባይ-አገናኝ-ጎራ (ተ.አ.ጎ) ውስጥ የተገኙ ሲሆን፣ ከእነዚህም ሳርስ-ኮቫ-2 ስፓይክ ፕሮቲን ከ ACE2 ተቀባይ ጋር የመያያዝ እድሉን ሊጨምሩ የሚችሉት አራቱ ብቻ ናቸው፡፡ እነዚህ ውጤቶች ከሳርስ-ኮቫ-2 ውስጠ-ጂኖሚያዊ ልዩነት ጋር አንድ ላይ በመሆን፣ ከኤችአይቪ እና ከኢንፍሉዌንዛ ቫይረስ በተለየ መልኩ፣ ሳርስ-ኮቫ-2 ዝቅ ያለ የቅይርታ ምጥነት ስላለው ውጤታማ አለም-አቀፋዊ ክትባት መስራት የመቻል እድልን በጣም ከፍተኛ ያደርገዋል፡፡otherኮቪድ 19ማወቅመስፋፋት